Đại dịch toàn cầu, khủng hoảng kinh tế, bất ổn địa chính trị, và sự trỗi dậy của trí tuệ nhân tạo – tất cả đang tạo nên một thời kỳ đầy hỗn loạn. Trong bối cảnh đó, nhiều doanh nghiệp sụp đổ, nhưng cũng không ít tổ chức vượt lên mạnh mẽ. Điều gì tạo nên sự khác biệt? Câu trả lời nằm ở chất lượng và vai trò của người lãnh đạo.

Thời kỳ hỗn loạn – với đặc trưng là sự bất ổn, biến động nhanh, và những thay đổi mang tính đột phá – đặt ra yêu cầu hoàn toàn mới đối với vai trò lãnh đạo trong tổ chức và xã hội. Không còn giới hạn trong chức năng điều hành, lãnh đạo ngày nay cần trở thành người thiết kế tư duy, kiến tạo văn hóa, và thúc đẩy khả năng thích ứng liên tục.

Thiết lập tầm nhìn chiến lược

Trong thời kỳ hỗn loạn, khi quá nhiều thông tin mâu thuẫn và biến động xảy ra liên tục, điều tổ chức cần nhất không phải là kế hoạch cố định mà là một tầm nhìn đủ mạnh để định hướng hành động. Lãnh đạo không còn chỉ đóng vai trò lập kế hoạch dài hạn, mà trở thành “kiến trúc sư chiến lược” – người định hình tương lai trong điều kiện hiện tại đầy bất định.

Một tầm nhìn hiệu quả không chỉ hướng đến mục tiêu, mà còn phải truyền cảm hứng, tạo ra lý do tồn tại rõ ràng và có khả năng linh hoạt điều chỉnh theo ngữ cảnh, nhưng vẫn giữ được "la bàn chiến lược" làm kim chỉ nam cho mọi quyết định. Sự rõ ràng này giúp ngăn ngừa tình trạng mở rộng phạm vi và giúp tổ chức tập trung vào các mục tiêu chính của mình.

Thiết lập tầm nhìn là một trong những vai trò không thể thiếu của lãnh đạo

Kiến tạo văn hóa linh hoạt

Sự cứng nhắc là “kẻ thù” của tổ chức trong khủng hoảng. Trong giai đoạn này, vai trò lãnh đạo không chỉ là điều phối con người, mà là người thiết kế văn hóa – nơi sự linh hoạt, học hỏi liên tục và sẵn sàng thích nghi trở thành chuẩn mực mới. Các nghiên cứu cho thấy, 74% người tin rằng làm việc linh hoạt đã trở thành chuẩn mực mới. Cũng vì vậy, những doanh nghiệp sở hữu môi trường làm việc linh hoạt đang ngày càng có lợi thế trong việc thu hút nhân tài so với các tổ chức vẫn duy trì mô hình truyền thống.

Lãnh đạo cần xây dựng một môi trường nơi thất bại nhỏ được chấp nhận, nơi nhân viên dám thử – sai – sửa, thay vì bó buộc vào quy trình cũ. Họ trở thành người giữ nhịp cho “văn hóa linh hoạt”, đảm bảo rằng tổ chức luôn trong trạng thái "ready for change" – sẵn sàng chuyển hướng mà không rơi vào hỗn loạn nội bộ.

Truyền cảm hứng và động lực

Một trong những giá trị cốt lõi của động lực chính là khả năng chống lại làn sóng bi quan. Khi nhà lãnh đạo duy trì được tinh thần lạc quan, họ không chỉ củng cố sức mạnh nội tâm của bản thân mà còn lan tỏa tư duy tích cực đến đội ngũ – từ đó mở ra những kết quả tốt đẹp dù trong hoàn cảnh thách thức. Động lực không chỉ là ngọn lửa nội tại, mà còn là ngọn đèn soi sáng giúp cả tập thể nhìn thấy cơ hội ngay cả giữa vùng mù bất định.

Trong thời điểm mà sự bất an lấn át sự chắc chắn, con người rất dễ mất phương hướng và rơi vào hoài nghi. Chính lúc này, vai trò của người lãnh đạo trở nên quan trọng hơn bao giờ hết – họ là “người giữ lửa cảm hứng”, là người không chỉ nói lời động viên mà còn dẫn đường bằng hành động, bằng sự hiện diện chân thành và liên tục.

Những nhà lãnh đạo truyền cảm hứng không vẽ ra những giấc mơ xa vời, mà gieo vào lòng người niềm tin thực tế: rằng chúng ta có thể thích nghi, trưởng thành và cùng nhau vượt qua sóng gió. Họ khơi dậy “năng lượng nội tại” – giúp mỗi cá nhân nhận ra giá trị công việc của mình, kết nối vai trò cá nhân với bức tranh lớn của tổ chức, và quan trọng nhất là tìm thấy ý nghĩa để tiếp tục cố gắng.

Nhà lãnh đạo có nhiệm vụ truyền cảm hứng và động lực chọn nhân viên

Nuôi dưỡng sự đổi mới và văn hóa thay đổi

Những gì từng thành công hôm qua có thể trở thành rào cản hôm nay. Theo một nghiên cứu của Harvard Business Review, các tổ chức nuôi dưỡng văn hóa đổi mới - được thúc đẩy bởi sự lãnh đạo - có nhiều khả năng điều hướng thành công các chuyển đổi phức tạp. Các nhà lãnh đạo thúc đẩy thử nghiệm, khuyến khích chấp nhận rủi ro và khen thưởng tư duy đổi mới tạo ra một môi trường nơi chuyển đổi phát triển mạnh mẽ. Điều này đặc biệt quan trọng trong các ngành công nghiệp đang trải qua sự gián đoạn kỹ thuật số, nơi các doanh nghiệp phải xoay trục nhanh chóng để duy trì sự phù hợp.

Theo đó, các nhà lãnh đạo cần đầu tư vào học hỏi, khuyến khích thử nghiệm, và quan trọng nhất là tạo vùng an toàn tâm lý để nhân viên không sợ hãi khi bước ra khỏi khuôn mẫu. Thay vì kiểm soát, họ đóng vai trò người dẫn đường, mở rộng không gian sáng tạo và cho phép những ý tưởng táo bạo có cơ hội sống. Trong một thế giới liên tục thay đổi, khả năng tái tạo chính mình chính là tài sản lớn nhất, và nhà lãnh đạo là người nuôi dưỡng tài sản đó mỗi ngày.

Giao tiếp minh bạch và nhất quán

Khi mọi thứ thay đổi quá nhanh, thông tin dễ bị méo mó hoặc hiểu sai, gây ra tâm lý hoang mang trong tổ chức. Đây là lúc giao tiếp trở thành vũ khí chiến lược. Những nhà lãnh đạo hiệu quả biết cách truyền đạt rõ ràng "lý do" đằng sau mỗi quyết định và sáng kiến thay đổi. Họ đảm bảo thông tin được lan tỏa một cách minh bạch ở mọi cấp độ, từ chiến lược tổng thể đến hành động cụ thể. Sự minh bạch ấy không chỉ làm dịu đi nỗi bất an, mà còn giúp đội ngũ hiểu rõ tầm nhìn dài hạn, từ đó hình thành sự đồng thuận và cam kết hành động mạnh mẽ hơn.

Tuy nhiên, minh bạch thôi là chưa đủ – yếu tố tạo dựng niềm tin bền vững chính là sự nhất quán giữa lời nói và hành động. Trong cơn bão hỗn loạn, điều nhân viên cần không phải là những lời nói trơn tru, mà là hình mẫu thực thi – một người lãnh đạo sống đúng với điều mình tuyên bố.

Nhà lãnh đạo cần giao tiếp minh bạch và nhất quán để truyền đạt thông tin một cách rõ ràng

Cam kết thay đổi lâu dài

Một trong những sai lầm phổ biến của lãnh đạo trong khủng hoảng là xem thay đổi như một phản ứng tạm thời thay vì một chiến lược dài hạn. Sự thay đổi bền vững không đến từ các chiến dịch “chữa cháy”, mà từ cam kết thật sự trong tư duy lãnh đạo. 

Theo nghiên cứu của Bain & Company, các nhà lãnh đạo cam kết hoàn toàn với các sáng kiến ​​thay đổi dài hạn có khả năng thành công cao hơn 30%. Điều này đòi hỏi họ phải đồng hành xuyên suốt hành trình chuyển đổi – từ khâu hoạch định chiến lược, triển khai thực thi, cho đến giai đoạn điều chỉnh và hoàn thiện. Các nhà lãnh đạo mạnh mẽ nhận ra rằng vai trò của họ không kết thúc khi những thay đổi được triển khai mà vẫn tiếp tục khi họ nuôi dưỡng văn hóa mới và đảm bảo rằng quá trình chuyển đổi được duy trì. 

Tận dụng dữ liệu và thông tin chi tiết

Trong bối cảnh hỗn loạn, trực giác và kinh nghiệm là chưa đủ – dữ liệu chính là “địa bàn” để dẫn đường. Người lãnh đạo hiện đại cần biết cách khai thác dữ liệu không chỉ để phân tích quá khứ, mà còn để dự đoán xu hướng và điều chỉnh hành động kịp thời. Thực tế cho thấy, các tổ chức có tận dụng thông tin chi tiết dựa trên dữ liệu trong hành trình chuyển đổi có khả năng vượt trội hơn đối thủ cạnh tranh 23%.

Không nhất thiết phải trở thành chuyên gia dữ liệu, nhưng nhà lãnh đạo cần đọc được "câu chuyện" đằng sau những con số, và tạo văn hóa ra quyết định dựa trên sự thật. Trong khủng hoảng, khi cảm xúc dễ lấn át lý trí, dữ liệu chính là điểm tựa để tái lập sự khách quan – trở thành nguồn lực chiến lược giúp tổ chức ra quyết định nhanh hơn, thông minh hơn và chính xác hơn.

Nhà lãnh đạo cần biết khai thác sức mạnh của dữ liệu để dẫn dắt tổ chức một cách chính xác và hiệu quả hơn

Kiểm soát cơ cấu tổ chức

Một hệ thống lỏng lẻo sẽ dễ gãy đổ trong biến động, nhưng một cơ cấu quá cứng nhắc cũng sẽ không sống sót được. Lãnh đạo cần giữ cơ cấu tổ chức đủ ổn định để vận hành hiệu quả, nhưng đủ linh hoạt để thích ứng nhanh.

Việc đánh giá lại mô hình quản trị, rút gọn cấp bậc, trao quyền chủ động và thúc đẩy các nhóm đa chức năng (cross-functional teams) là những hành động thiết yếu. Người lãnh đạo giỏi là người không ngừng đặt câu hỏi: “Tổ chức của tôi có còn phù hợp để thích ứng nhanh và ra quyết định kịp thời trong hiện tại không?”. 

Ngoài ra, khi kiểm soát cơ cấu tổ chức, nhà lãnh đạo cũng có thể tối ưu hóa tài nguyên, tăng cường hiệu quả và giảm chi phí. Đồng thời, đảm bảo rằng các dự án, hoạt động được quản lý một cách hiệu quả và đạt được kết quả tốt hơn.

Xây dựng mạng lưới quan hệ

Trong bối cảnh bất ổn và biến động nhanh, sự kết nối là một lợi thế cạnh tranh hiệu quả. Lãnh đạo không thể đơn độc lèo lái tổ chức, mà cần xây dựng mạng lưới các mối quan hệ chiến lược – từ đối tác, khách hàng, chuyên gia ngành cho đến nội bộ các phòng ban. Một mạng lưới bền vững không chỉ giúp tiếp cận thông tin sớm, mà còn mở rộng nguồn lực, tạo ra các cơ hội hợp tác và học hỏi. 

Là vị trí trung tâm, nhà lãnh đạo không chỉ kết nối con người với con người mà còn gắn kết giữa mục tiêu và hành động, giữa ý tưởng và nguồn lực, giữa tầm nhìn chiến lược và thực hiện vận hành. Trong một thế giới mà sự đơn lẻ đồng nghĩa với rủi ro, thì năng lực tạo dựng và dẫn dắt mạng lưới chính là điểm khác biệt của nhà lãnh đạo cấp tiến.

Nhà lãnh đạo xây dựng mạng lưới quan hệ để có những góc nhìn, kinh nghiệm và giải pháp mới nhằm phát triển bền vững

Quản lý xung đột và giải quyết vấn đề

Xung đột là điều tất yếu và có thể xảy ra ở bất kỳ môi trường nào – giữa con người, các bộ phận hay những ưu tiên khác nhau. Lãnh đạo không thể tránh né xung đột, mà cần tiếp cận và quản lý nó một cách chủ động, khéo léo. Thay vì coi xung đột là mối đe dọa, hãy xem đó như biểu hiện của sự đa dạng trong tư duy. Nếu được xử lý đúng cách, xung đột sẽ trở thành chất xúc tác cho đổi mới và cải tiến.

Để xử lý xung đột và vấn đề hiệu quả, các nhà lãnh đạo cần nâng cao khả năng quan sát, lắng nghe sâu và ra ra quyết định công bằng. Từ đó, dập tắt xung đột và chuyển hóa nó thành động lực phát triển cho tổ chức. 

Nhà lãnh đạo cần nhận diện xung đột sớm, can thiệp đúng lúc để giữ vững sự ổn định và gắn kết nội bộ

Tóm lại, trong bối cảnh kinh doanh năng động ngày nay, nơi sự thay đổi là liên tục và sự gián đoạn là chuẩn mực, thì sự lãnh đạo hiệu quả không phải là tùy chọn mà là điều cần thiết. Với cách tiếp cận lãnh đạo đúng đắn, các doanh nghiệp có thể biến thách thức thành cơ hội và dẫn dắt tổ chức của mình vượt qua những chuyển đổi thành công và lâu dài.

Chương trình Lãnh đạo toàn cầu/Global Leadership Program (GLP) là chương trình đào tạo lãnh đạo cấp cao được PACE nghiên cứu và phát triển phối hợp cùng 5 đối tác danh tiếng toàn cầu trong lĩnh vực lãnh đạo và quản trị gồm: FranklinCovey, Blanchard, AMA , SHRM và Balanced Scorecard Institute.

Chương trình ra đời nhằm giúp các nhà lãnh đạo thấu hiểu sâu sắc những thách thức mang tính thời đại – không chỉ đối với con người, mà còn với hoạt động quản trị và kinh doanh trong bối cảnh toàn cầu đầy biến động. Đồng thời, mang đến một giải pháp toàn diện, chuyên sâu và mang tính hệ thống, giúp các nhà lãnh đạo kiến tạo tinh thần đột phá liên tục và phát triển năng lực lãnh đạo bền vững, từ đó dẫn dắt doanh nghiệp bứt phá mạnh mẽ trong kỷ nguyên mới.

GLP là chương trình phát triển năng lực lãnh đạo danh giá dành cho các lãnh đạo cấp cao của các doanh nghiệp dẫn đầu, giúp nâng cao năng lực lãnh đạo đột phá một cách toàn diện trên 6 trụ cột cốt lõi của quản trị doanh nghiệp hiện đại:

- Đột phá về tư tưởng

- Đột phá về lãnh đạo

- Đột phá về chiến lược

- Đột phá về con người

- Đột phá về hệ thống

- Đột phá về văn hóa